De bergketen, die van zee naar zee strekt en sinds de tweede helft van de 17de eeuw de grens vormt tussen Spanje en Frankrijk, ontstond tussen 380 en 280 miljoen jaar geleden. Spanje werd met enorme krachten tegen Frank-rijk aangedrukt, waardoor het gebergte ontstond, dat door erosie werd uitgesleten.

Door diverse, vaak langdurige overstromingen in Europa in de oertijd, waren de berggebieden van zowel de Montagne Noire, het Centraal Massief en de Pyreneeën eilanden, waar het leven voortging. Met name in deze gebieden leefde de oermens, waarvan de oudste overblijfselen van menselijke bewoning in Europa (450.000 jaar oud) zijn gevonden in de grotten bij Tautavel. De Cro-Magnon, een afstammeling van de Zuid-Afrikaanse San, die zo'n 30.000 jaar geleden de oermens verdrong, leefde o.a. in de bergen als herder. Door de grote kuddes schapen en geiten was het gebied tegen 6000 v. Chr. enorm veranderd door overbegrazing. Het houden van schapen en geiten in het gebied van de Pyreneeën was de belangrijkste levensbron in de Nieuwe Steentijd.

Vondsten wijzen uit dat er al sinds die tijd een apart hondenras de mens hielp in het hoeden van de kudde en het beschermen tegen aanvallen van beren en wolven. Dit ras is de Pyr Shep. Vandaag de dag is het een geliefd ras, dat nog steeds de herder helpt met het hoeden van de schapen en geiten op de berghellingen van de Pyreneeën.

De herders in de Pyreneeën hebben een unieke vorm van communicatie, die doet denken aan de originele bewoners van de Canarische Eilanden en een aantal Indianenstammen in Noord-Amerika. Ze communiceren met elkaar door een taal van fluitsignalen.

De Pyreneeën is een deels beschermd natuurgebied. In 1967 werd het Pyrénées Nationaal Park gesticht. Zo'n 50.000 hectaren in de Hautes-Pyrénées en de Pyrénées-Atlantiques bevatten prachtige natuurgebieden zoals de Midi d'Ossau, Balaitous, Vignemale, Néouvielle Peaks, Gavarnie en Troumousse Cirques (boven de 3000 meter). Hier liggen de hoge bergwatervallen, wouden en meren. De rivieren Gaves, Adours en Nestes ontspringen in dit gebied.

Er is een verschil van landschap tussen de Franse zijde en de Spaanse zijde. Aan de Franse zijde is het gebergte heel stijl. Het wordt door-sneden door dalen die al sinds mensenheugenis worden gebruikt als verbindingswegen. De beroemdste is de Pas de la Casa, een oude handelsroute waar nog steeds veel verkeer overheen rijdt op weg naar het kleine bergstaatje Andorra. De Pyreneeën hebben ook koningen voortgebracht. Karel V, Lodewijk XIV, het huidige koningshuis van Spanje en Zweden en de maharadja's van Bopal hadden allen Pyreneese voorouders. Het berggebied is tevens het leefgebied van een unieke fauna. Er leven een aantal beren in het Aspe en Ossau valleigebied, kleine aantallen wolven en een kudde van 2500 wilde geiten. Ook leven hier nog enkele grote vogels zoals gieren, witpootpatrijzen en roofvogels zoals adelaars. Door het verschil van hoogte, klimaat en grondsoort is ook de flora enorm divers. Hier groeien rododendrons, narcissen, blauwe irissen, edelweiss, 'ramondias' en vele andere prachtige wilde bloemen.

Het gebied kent vele mythen en legenden. Volgens een legende werden de bergen genoemd naar Pyrene, de dochter van de koning van Cerdagne. Ze was zo mooi, dat zelfs Hercules, voor dat hij de laatste van zijn 10 werken zou volbrengen, haar kostte wat het kost zou verleiden. Ze werd verliefd en volgde Hercules, maar ze werd onderweg aangevallen en opgegeten door wilde beesten. Hercules was zo door verdriet gegrepen, dat hij bij haar graf (de grot bij lombrives) zo veel stenen op elkaar stapelde, dat de Pyreneeën ontstonden. Natuurlijk ontbreken de heksen en kabouters niet. Ook zij spelen een grote rol in de vertellingen van de bergbewoners. Men viert diverse feesten zoals het Feest van de Beer of het Feest van St. Firmin. Men vecht een symbolische strijd tegen het Kwaad en de vele processies die door talrijke plaatsen worden gehouden bewijzen hun vasthoudendheid aan de traditie.

Uitstapje naar Andorra
Wanneer u vanaf uw vakantie adres een uitstapje wilt maken naar Andorra, kunt u via Quillan en Ax-les-Thermes rijden voor een korte stop, en bijvoorbeeld de nederzetting Pas de la Casa (de grensplaats) als einddoel uitkiezen. Hier kunt u gezellig winkelen en er is een kabinelift naar een uitzichtpunt. De rit naar Pas de la Casa is adembenemend, maar afhankelijk van uw lokatie kan het een flinke tocht zijn. Bijvoorbeeld vanaf Carcasonne: ca. 2 1/2 uur.

De route gaat dan via Carcassonne en Limoux naar Quillan.

U rijdt vanuit Quillan over het Plateau de Sault naar Belcaire over de D613. Vervolgens rijdt u door de prachtige Ariège naar de Col de Chioula waar u eventueel een pauze kunt houden bij het informatiepunt. Na een prachtige bergtocht komt u aan in Ax-les-Thermes, waar u eventueel een koffie- of lunchstop kunt houden.

Ax-les-Thermes is een gezellige kuurbadplaats die al sinds de Kelten en Romeinen toeristen trok om het geneeskrachtige water te gebruiken. Er zijn souvenir-winkels en goede restau-rantjes.

De N20 brengt u tenslotte naar Pas de la Casa.

Naast het winkelen kunt u ook met de kabinelift naar een hoog gelegen uitzichtpunt (el Pas de la Casa - Grau Roig).

Vergeet uw paspoort niet en houdt u er rekening mee dat u maar beperkt drank, sigaretten, parfum etc. mag inkopen. Men staat soms niet aan de grens maar in de omgeving van l'Hospitalet te controleren. De boetes zijn zeer hoog en daarbij bent u uw gekochte artikelen kwijt.

U kunt er ook voor kiezen om één nachtje in Andorra te blijven om het dwergstaatje beter te kunnen bekijken.

Andorra is slechts 464 km² groot en was tussen 1278 en 1993 een semi-autonoom prinsdom. Dit prinsdom stond onder de soevereiniteit van twee co-prinsen: de Spaanse bisschop van La Seu d'Urgell en de Franse graaf van Foix. Vanaf 1993 is Andorra zelfstandig, maar de twee co-prinsen hebben nog steeds ceremoniële bevoegdheden, alleen heeft de Franse staat tegenwoordig het recht van Foix overgenomen. Men spreekt Catalaans en betaalde tot 2002 met Spaanse peseta's (nu uiteraard met euro's) maar toch klinkt hier en daar ook wat Frans door. Men geeft ook eigen postzegels uit.

De meeste mensen gaan alleen maar winkelen in de hoofdstad, Andorra la Vella, maar ook een bezoek aan het overdekte thermencomplex Caldea is een ervaring. De drukte in deze hoofdstad van Andorra heeft het te danken aan het feit dat men hier belastingvrij mag inkopen, maar tegenwoordig zijn de prijzen van de goederen zelf al vrij hoog, zodat het echte voordeel pas gaat doordrukken wanneer men hele dure artikelen koopt zoals juwelen, dure parfums en alcohol. Er is echter een limiet om handel in deze belastingvrije artikelen tegen te gaan.

Aan de weg niet ver van de grens in Andorra zijn er enkele wat grotere winkels, waar u bijvoorbeeld goedkoop de betere chocolademerken, souvernirs of lekkere kazen kunt kopen.

Gaat u niet voor de boodschappen naar Andorra maar voor de bezienswaardigheden, dan kunt u bijvoorbeeld onderstaande bezienswaardigheden bezoeken.

Les Escaldes is een oud bronnenbadplaatsje aan de rand van de drukke hoofdstad Andorra la Vella. Hier komen twee rivieren bij elkaar.

Encamp ligt op een hoogte van 1266 meter, vanwaar een kabinelift naar een op 1622 meter hoog gelegen bergmeer, het Lac d'Engolasters, gaat. Het uitzicht is er schitterend. In Encamp staat tevens de hoogste klokkentoren van Andorra. Eveneens bezienswaardig is het automobielmuseum, waar u auto's kunt bekijken die stammen uit de periode 1898 - 1950.

Aan de andere kant van Encamp ligt Les Bons, met de mooie Santa Roma kerk.