De Katharen, een verzamelnaam voor hen die de Catharsis hadden ontvangen en een aftakking van het christendom volgden, woonden in het grootste deel van Europa. Alleen in de Languedoc, waar men ongehinderd kon leven, kwam het Katharisme tot bloei. Het is een enorme misvatting geweest, dat de Katharen antichristen waren. Het waren goede christenen, die slechts een andere kijk hadden op de Rooms katholieke kerk en het door de kerk verkondigde christendom. Zij waren niet gevaarlijk en hadden een rustig, geweldloos bestaan.Met name in de geneeskunst waren zij zeer bedreven. De grote heren van de Languedoc waren daarom nogal gesteld op dit volkje eerzame mensen, zodat zij zich uitriepen tot hun beschermheren, toen Rome de kruistocht tegen de Katharen (ook wel Albigenzers genoemd) uitriep. Veel Katharen vluchtten toen naar de versterkte burchten en steden van de heren van de Languedoc. Toen de ene stad na de andere viel, vluchtte men naar Montségur, maar ook deze op het oog onneembare burcht werd uiteindelijk ingenomen.
Vanaf Montségur, vertellen de legenden, nam een handjevol Katharen de vlucht, zij namen een voorwerp of voorwerpen mee, die nooit in handen zijn gevallen van de kruisvaarders. Tot op de dag van vandaag kan men er alleen maar over speculeren. Was het de Graal, de kelk van het Laatste Avondmaal, was het de erfgenaam van de Heilige Bloedlijn, was het kennis? We zullen het wellicht nooit weten.Opvallend is, dat rond die periode de romantiek, de liederen van de troubadours, de Graallegenden en de Arthur verhalen ontstonden.
De grote burchten van de heren van de Languedoc staan vandaag de dag bekend als de Katharenkastelen. Enkele zijn gerestaureerd, andere zijn romantische ruines. Ze zijn echter allemaal een bezoek waard. Wij noemen de belangrijkste:
Chateau d'AguillarVanaf Tuchan 2,5 km over de weg naar Narbonne, meteen na het benzinestation rechtsaf. Aan het einde van de weg begint een wandeling van circa 30 minuten naar de ruine van het 12de eeuwse kasteel.
Omdat het moeilijk te verdedigen was, werd het in de 13de eeuw met een zeshoekige muur en zes torens versterkt. Naast de ruine staat een vervallen kapelletje met een vrijwel ongeschonden interieur.
Donjon d'ArquesVanuit Couiza richting Rennes-les-Bains/Arques.
Dit aparte kasteel staat los van het dorp en zowel de naam als de ligging nodigt uit tot verder onderzoek. De toren werd al in de 13de eeuw bewoond. Vandaag de dag is het gebouw gerestaureerd en kan men het bezichtigen.
Carcassonne
Deze uit twee delen bestaande stad heeft de bezoeker veel te bieden. Het oudste gedeelte is de Cité, de best bewaarde middeleeuwse stad van Europa, waar u heerlijk kunt wandelen door oude straatjes. Een bezoek aan het kasteel (onder leiding van een gids) is zeker de moeite waard. Het nieuwe gedeelte is de moderne stad met zijn winkelstraten en terrasjes. De historie van de stad gaf aanleiding tot vele legenden.
De citadel van Carcassonne is een in de originele staat teruggebrachte middeleeuwse stad met een kasteel, een kerk en een indrukwekkende ommuring met torens. In het kasteel kunt u een museum bezoeken. Met een gids loopt u vervolgens door het kasteel en over de muren naar de achterkant van het stadje. Wanneer u terug loopt naar het centrum komt u langs de Kerk van St. Nazaire. In deze Romaans/gotische kerk ziet u o.a. een beeld dat de Heilige Drieëenheid symboliseert, een beeld van de moeder van Maria, Anna, met de jonge Maria aan haar zijde, de kapel van de Notre Dame uit de 13de eeuw met in het midden de Boom van Jesse, de afstamming van Jezus en tenslotte de zgn. 'Belegsteen', waarop het beleg van Carcassonne (1209) door de kruisridders wordt uitgebeeld.Mocht u na uw bezoek van het gezellige oude centrum nog tijd over hebben, loop dan eens om de muren heen, of neem het toeristentreintje. Op sommige zaterdagavonden is het feest in de Cité (vaak in juli en augustus). Vraag de VVV (bij het binnenkomen van de Cité na het passeren van de toegangspoort meteen rechtsaf) om meer informatie. 's Avonds is de Cité prachtig verlicht.
LastoursLastours is de verzamelnaam voor 4 kastelen: Cabaret, Tour Régine, Fleur d'Espine en Quertinheux. In de 12de eeuw vormden deze kastelen tezamen de vesting Cabaret, waarvan de kasteelheer Pierre Roger de Cabaret vol vuur de Katharen beschermde en voor hen vocht. In 1210 lukte het Simon de Montfort, die de kruistochten tegen de Katharen leidde, niet om Cabaret in te nemen. De Katharen die uit de andere, inmiddels ingenomen vestingen waren gevlucht, trokken massaal naar Cabaret, die sterk genoeg bleek om de aanvallen af te slaan. In 1211 moest Pierre Roger de Cabaret zich echter aan Simon de Montfort overgeven. De Katharen die de brandstapel waren ontvlucht, trokken vervolgens o.a. naar Montségur. Anderen trokken o.a. naar Quéribus of de Montagne Noire en hielden zich schuil in de ondoordringbare bossen. Volgens verschillende legenden zouden de Katharen (die zichzelf goede christenen noemden) beschikken over een schat, heilige relikwieën en geheime kennis, die men op diverse plaatsen zou hebben verborgen.
Peyrepertuse Bereikbaar vanaf Duilhac via een smalle weg van ca. 3,5 km.
Deze citadel ligt op een grote hoogte en een bezoek ervan is altijd op eigen risico. Wees dus op uw hoede en blijft u weg van de buitenmuren. De klim naar boven kan zwaar zijn, een fles water en een zonnehoed zijn aangeraden. Peyrepertuse bestaat uit twee verschillende bouwwerken. Aan de oostzijde ligt het oorspronkelijke Peyrepertuse, aan de westkant ligt St-Georges, dat alleen te voet bereikbaar was. Recentelijk heeft men ontdekt dat deze rotspunt al minstens vanaf de Romeinse tijd een uitkijk- en verdedigingspost was. Vanaf het Chateau St-Georges heeft u, door een gat in een losstaande wachttoren, uitzicht op het kasteel Quéribus. Maar let u op harde windstoten. Een bezoek aan dit kasteel met kinderen raden wij u af.
Chateau de PuilaurensZo'n 9 km ten oosten van Axat (vanuit Lapradelle aan de D117, de weg van Perpignan naar Quillan, via een kleine weg ten zuiden van het dorp (D22) en de weg die rechts omhoog loopt, 800 meter voorbij Puilaurens). Het is een half uur lopen heen en terug.
Dit enorme militaire bouwwerk werd in 1258 hét verdedigingsbolwerk van de koning van Frankrijk ter verdediging van eventuele invallen vanuit Aragon. In 1636 werd het kasteel door de Spanjaarden ingenomen.
PuivertBereikbaar vanuit het gehucht Camp-Ferrier, aan de weg naar Quillan. U rijdt/loopt over een 500 meter lange, smalle, sterk stijgende weg.
Ook dit kasteel wordt in 1210 door Simon de Montfort ingenomen. Van het toenmalige kasteel staat niet veel meer overeind. In de 14de eeuw werd er een nieuw kasteel gebouwd. Hiervan zijn nog een 32 meter hoge donjon en een vierkante toren overgebleven. De donjon kan worden bezichtigd. Er zijn vier zalen, waarvan die van de muzikanten het meest interessant is. In de 13de en 14de eeuw bloeide de cultuur van de troubadours.
Villerouge-Termenès Zo'n 10 km ten noorden van Mouthoumet via de D613.
Alleen het middeleeuwse dorp is een bezoek al waard. Het prachtige gerestaureerde kasteel dat uit de 12de eeuw stamt en in de 14de eeuw werd versterkt, is een bezoek meer dan waard. In 1321 werd de 'laatste' Kathaarse Perfectus op de brandstapel vermoord. In het kasteel wordt een goede audiovisuele presentatie gegeven over het leven van deze laatste Perfectus, Guilhem Bélibaste, de Aartsbisschop van Narbonne, Bernard de Farges en het dagelijkse leven van de inwoners van het dorpje. Vanaf het kasteel kunt u prachtige foto's maken. In de zomervakantie worden hier vaak activiteiten georganiseerd. Dan herleven de Middeleeuwen in de Languedoc.
Chateau de Termes Vanuit het dorp deels met de auto en deels te voet (nog een half uur lopen) bereikbaar.
Deze burcht, waar de Katharen zich in de vroege 13de eeuw schuilhielden, viel in 1210 in handen van Simon de Montfort. De enorme burcht is flink vervallen maar vanaf de ruines heeft u prachtige uitzichten.
Quéribus U neemt ten zuiden van het dorp Cucugnan de D123. Vanaf Le Grau de Maury loopt de weg steil omhoog.
Ook hier raden wij u aan voorzichtig te zijn en het kasteel niet met kinderen te bezoeken. In 1255 viel deze burcht pas in de handen van de kruisvaarders, 11 jaar na de val van Montségur. Omdat de burcht strategisch ligt, werd Quéribus als koninklijke garnizoensplaats gebruikt. Net als in Monségur en Carcassonne zijn er aanwijzingen gevonden van een zonnecultus. Men schat dat de plaats waarop het kasteel staat, al heel lang wordt gebruikt als militair fort, maar de ingrijpende verbouwingen in de Middeleeuwen hebben ervoor gezorgd dat uit de vroegere periodes niets is overgebleven.
Montségur Te voet bereikbaar vanaf de parkeerplaats iets buiten het dorp. Het is een flinke klim, neemt u dus water en een zonnehoed mee. Voor een bezoek aan de ruine inclusief de wandeling er naartoe en weer terug, dient u minimaal 4 uur uit te trekken.
Dit is de beroemdste van allemaal, gelegen vlakbij het gelijknamige dorpje, waar u overigens weer heerlijk kunt lunchen. Op de plaats van een eerder bouwwerk verrees in 1204 een tweede burcht, waar de soldaten van Pierre-Roger de Mirepoix werden gelegerd. Om het kasteel leefde een Katharengemeenschap. Montségur was één van de laatste Katharenburchten en moest en zou worden ingenomen, maar dat was nog niet voor elkaar. Het beleg begon in juli 1243. Maanden later in barre winterse omstandigheden, werd er door de kruisvaarders een katapult gebouwd, die de gebouwen van het kasteel kapot schoten. Op 1 maart werd er een bestand gesloten dat 15 dagen zou duren. Pierre-Roger besloot zich over te geven in ruil voor de belofte dat hij en zijn garnizoen zouden worden gespaard.
Tijdens het beleg ontsnapten enkele Katharen met onbekende bagage uit het kasteel. Dit zou de basis worden voor vele Graal legenden. Alle andere Katharen die zich niet bekeerden tot het katholieke geloof belandden op de enorme brandstapel, waar zij zich vrijwillig op stortten, blij om het aardse achter zich te laten. De burcht die u nu ziet is de ruine van een derde kasteel, dat door de nieuwe heer van Mirepoix, Guy de Lévis II, in 1245 werd gebouwd. Aan de voet van de donjon, aan de noordwestkant, liggen de overblijfselen van het Katharendorp, waar men opgravingen verricht. Beneden, iets boven de parkeerplaats, staat het monument dat is opgericht ter nagedachtenis van de Katharenverbranding van 1244. Het geheel ligt in een bijzonder mooi landschap.
Wanneer u een goed beeld wilt krijgen van de situatie in Europa en met name Frankrijk in de 13de en 14de eeuw, kunt u bijvoorbeeld het boek Katharen en de Overwinning van de Vrijheid lezen van Bram Moerland. In dit boek legt de schrijver helder en informatief de ingewikkelde en gevaarlijke situatie uit, waarin de bevolking en de adellijke heren zich bevonden.
STUDIECENTRUM
"ALS CATARS"
"ALS CATARS"
Een zeer interes-sante ontwikkeling is het centrum voor studie van de Katharen. Marc Bo-gaerts, Bram Moer-land, Willy Vander-zeypen en nog veel meer bekende en minder bekende schrijvers en re-searchers, proberen met wetenschappelijk historisch onderzoek een beter begrip te krijgen van deze bijzondere christelijke groepering uit de Middeleeuwen.
Tijdens de zomermaanden is Willy Vanderzeypen op dinsdagavonden te vinden in het vakantiepark l'Espinet bij Quillan, waar hij boeiende lezingen geeft.
Op de foto: boeksignering na de lezing.
